هدف از این بخش معرفی بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در توسعه اقتصادی کشورها است. وضعیت این بنگاه‌ها در ایران و کشورهای منتخب مورد بررسی قرار می‌گیرد و با بررسی برخی گزارش‌های پژوهشی انجام شده موانع پیش‌روی بنگاه‌های کوچک و متوسط بیان می‌شود. برای این منظور مطالب این بخش در ۵ فصل گنجانده شده‌اند که عبارت‌اند از:

– فصل اول: قوانین بازی

در این فصل به بررسی این موضوع می‌پردازیم که در دنیا چگونه بنگاه‌های اقتصادی را از منظر اندازه دسته‌بندی می‌کنند. به همین منظور ابتدا به بررسی معیارهای تفکیک بنگاه‌ها می‌پردازیم و سپس تعریف اتحادیه اروپا، بانک جهانی، کشورهای منتخب و ایران از بنگاه‌های کوچک و متوسط را ارائه خواهیم کرد.

– فصل دوم: کوچک زیباست

در این فصل به بررسی برخی نظریه‌های اقتصاددانان پیرامون اهمیت بنگاه‌های کوچک و متوسط خواهیم پرداخت، مزایا و مشکلات این دسته از بنگاه‌ها را با بنگاه‌های بزرگ مقایسه خواهیم کرد و سرانجام نقش بنگاه‌های کوچک و متوسط در اقتصاد یک کشور را بررسی می‌کنیم.

– فصل سوم: ترکیب تیم‌های برنده

در این فصل به بررسی وضعیت بنگاه‌های کوچک و متوسط در کشورهای منتخب و ایران خواهیم پرداخت و فراوانی تعداد این بنگاه‌ها و دستاوردهای آنها در ایجاد فرصت‌های شغلی، ارزش‌افزوده و میزان صادرات را مرور خواهیم کرد.

– فصل چهارم: مسئله روی میز

این فصل به بررسی پدیده میانه گمشده می‌پردازد. با بررسی شاخص‌های کلیدی موفقیت این بنگاه‌ها و نتایج مطالعات انجام شده در جهان و ایران پیرامون موانع پیش روی بنگاه‌های کوچک و متوسط، تصویری از دلایل ایجاد میانه گمشده در کشور ارائه می‌شود.

– فصل پنجم: دیگران چه می‌گویند

دو مؤسسه دیده‌بان جهانی کارآفرینی و توسعه جهانی کارآفرینی با استفاده از دو مدل مختلف به بررسی وضعیت کارآفرینی در کشورهای مختلف می‌پردازند. این مؤسسات بر اساس شاخص‌های برآمده از چارچوب کارآفرینی مختص خود، نمایی از وضعیت کارآفرینی هم در بعد فردی و هم در بعد نهادی ارائه می‌دهند. در این فصل بر اساس آخرین گزارش‌های این مؤسسات وضعیت کارآفرینی در ایران و کشورهای منتخب مورد بررسی قرار گرفته است.

هدف از این بخش بررسی برنامه‌ها و ابتکارات کشورهای منتخب است تا با راز توفیقات این کشورها در حمایت از بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط آشنا شویم. این بخش بر پایه اطلاعات در دسترس مؤلفین تنظیم شده است و در برخی کشورها با تفصیل بیشتری به برنامه‌ها و ابتکارات پرداخته شده است. این بخش در ۵ فصل تنظیم شده است.

– فصل ششم: بازی به سبک آمریکا

آمریکا از دهه ۶۰ میلادی و با تدوین راهبردها و برنامه‌های متنوع و اجرای آنها حمایت‌های گسترده و هدفمندی از بنگاه‌های کوچک و متوسط می‌کند. در این فصل ابتدا برخی از قوانین مربوط به این بنگاه‌ها خواهیم پرداخت سپس برنامه استراتژیک اداره کسب‌وکار کوچک برای سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۱۸ را مرور می‌کنیم و در نهایت اقدامات و طرح‌های اداره کسب‌وکار کوچک را معرفی می‌کنیم.

– فصل هفتم: بازی به سبک آلمان

بنگاه‌های کوچک و متوسط آلمان در جهان سرآمد هستند. این مهم در سایه برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات هوشمندانه دولت آلمان از این دسته از بنگاه‌ها به‌دست‌آمده است. در این بخش نحوه حمایت دولت این کشور از بنگاه‌های کوچک و متوسط بررسی می‌شود.

– فصل هشتم: بازی به سبک ترکیه

در دهه‌های اخیر ترکیه توفیقات اقتصادی در توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط داشته است. این کشور با پیروی از راهبردهای اتحادیه اروپا در حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط طیف گسترده‌ای از خدمات را به این بنگاه‌ها ارائه می‌دهد که در فصل هشتم به‌تفصیل بیان شده‌اند.

– فصل نهم: بازی به سبک کره جنوبی

کره جنوبی نیز یکی از کشورهایی است که در دهه‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در توسعه اقتصادی داشته است. بررسی نحوه حمایت این کشور از بنگاه‌های کوچک و متوسط بخشی از دلایل موفقیت این کشور را نشان می‌دهد.

– فصل دهم: بازی به سبک مالزی

مالزی از دهه ۷۰ و با تغییر راهبرد خود از اقتصاد مبتنی بر استخراج معادن و کشاورزی به اقتصاد صنعتی توانسته است تغییرات بنیادی در ساختار اقتصادی خود ایجاد کند. این کشور نیز طیف وسیعی از طرح‌ها و اقدامات را برای حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط اجرا می‌کند. در این فصل ضمن بررسی پیشینه شرکت SME مالزی به نحوه حمایت این کشور از بنگاه‌های کوچک و متوسط می‌پردازیم.

هدف از این بخش بررسی نحوه حمایت دولت از بنگاه‌های کوچک و متوسط است. در ایران به علت تعدد سازمان‌های حامی ازیک‌طرف و تداخل وظایف و مسئولیت‌های آنها از سوی دیگر ارائه تصویر روشن و جامعی از برنامه‌ها و دستاوردهای دولت در حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط دشوار است. در این بخش و در حد وسع به بررسی برنامه‌ها و دستاوردهای برخی از این سازمان‌ها پرداخته‌ایم.

– فصل یازدهم: مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری

یکی از بازیگران اصلی در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان در کشور مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری هستند. این نهاد بیش از دو دهه در ایران سابقه دارد. در این فصل از کتاب به بررسی دستاوردهای کمی و کیفی آن پرداخته‌ایم.

– فصل دوازدهم: کارخانه نوآوری و مراکز نوآوری

یکی از بازیگران جدید در زیست‌بوم کارآفرینی است که در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از نهادهای حامی کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و فناور فعالیت می‌کند. در این بخش به معرفی کارخانه نوآوری و نیز تعریف مراکز نوآوری خواهیم پرداخت.

– فصل سیزدهم: سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران

این سازمان که زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت فعالیت می‌کند نهاد حامی بنگاه‌های کوچک و متوسط صنعتی در ایران است. در این بخش به بررسی برنامه‌ها و دستاوردهای این سازمان پرداخته‌ایم.

در این بخش ابتدا به این مسئله خواهیم پرداخت که راهکار حذف میانه گمشده در ساختار اقتصادی توسعه زیست‌بوم کارآفرینی است. سپس به بیان تجربه عملی توسعه زیست‌بوم کارآفرینی در شهرستان شهربابک خواهیم پرداخت و از ابتکارات، دستاوردها و مشکلات این پروژه خواهیم گفت.

– فصل چهاردهم: استراتژی برد

در این فصل به موضوع توسعه زیست‌بوم کارآفرینی به‌عنوان یکی از راهکارهایی که می‌توان توسعه اقتصادی را شتاب بخشید پرداخته شده است و چند نمونه از زیست‌بوم‌های کارآفرینی که توسط نظریه‌پردازان این حوزه ارائه شده‌اند را بررسی خواهیم کرد و سپس روش توسعه زیست‌بوم کارآفرینی که توسط مؤلفان به‌صورت عملی بکار گرفته شده است بیان می‌گردد.

– فصل پانزدهم: نخست، پیش‌کسوتان

کارآفرینان زیادی در کشور از سال‌ها قبل به حوزه راه‌اندازی کسب‌وکار گام نهاده‌اند که به علت نامساعد بودن محیط کسب‌وکار با چالش‌های گوناگونی روبرو شده‌اند. در این فصل و در اولین گام از فرایند توسعه زیست‌بوم کارآفرینی به موضوع عارضه‌يابی کسب‌وکارهای موجود در منطقه پرداخته‌ایم.

– فصل شانزدهم: تسهیلگر هم می‌خواهیم

پس از عارضه‌یابی، فهرستی کوتاه از مشکلات عمده کارآفرینان منطقه تهیه شد. در این بخش خواهیم گفته ما چگونه با تسهیلگری به حل این چالش‌ها پرداختیم، چقدر موفق بودیم و کجاها شکست خوردیم.

– فصل هفدهم: پول مهم است ولی

منابع مالی همواره یکی از ارکان اصلی در زیست‌بوم‌های کارآفرینی است ولی آنچه که اهمیت فراوان دارد ارائه منابع مالی متنوع و متناسب با کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و موقعیت آنها در چرخه حیات کسب‌وکار است. در این فصل ضمن اشاره به انواع روش‌های تأمین مالی و پیشینه تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط در ایران به رویکرد اجرایی ما در توسعه زیست‌بوم کارآفرینی خواهیم پرداخت.

– فصل هجدهم: هر کسی را بهر کاری ساختند

کارآفرینی به‌عنوان یک گزینه شغلی برای همه افراد مناسب نیست. باتوجه‌به این موضوع ما برای شناسایی و توانمندسازی کارآفرینان جدید سراغ رویکرد ویژگی‌های رفتاری کارآفرینان رفتیم و با استفاده از تست‌های شخصیت‌شناسی توانستیم افرادی با ویژگی‌های رفتاری مشابه با کارآفرینان را شناسایی کنیم و از طریق آموزش و مشاوره آنها را توانمند کنیم. در این فصل به بیان روش اجرایی و دستاوردها در این حوزه خواهیم پرداخت.

– فصل نوزدهم: هم‌افزایی

توسعه کسب‌وکارهای محلی در یک منطقه بایستی بر پایه منابع، توانمندی‌ها، محدودیت‌ها و همچنین تقاضای بازار باشد. اینکه چگونه ما توانستیم با استفاده از تکمیل زنجیره‌های ارزش موجود به هم‌افزایی کسب‌وکارها کمک کنیم در این فصل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

– فصل بیستم: فرهنگ بستر توسعه

نگاه یک جامعه به موضوع کارآفرینی تأثیر زیادی بر هدایت افراد به سمت کارآفرینی و توفیق آنها در بهره‌برداری از فرصت‌ها دارد. برای ترویج فرهنگ کارآفرینی ابزارهای گوناگونی را به خدمت گرفتیم که در این فصل معرفی می‌شوند.

این بخش قصد دارد که بر اساس تجارب جهانی و تجربه عملی مؤلفین در اجرای یک پروژه عملی در استان کرمان به ارائه یک راهکار عملی برای توسعه کارآفرینی باتکیه‌بر پتانسیل شرکت‌های بزرگ بپردازد. در واقع هدف نهایی رسیدن به این نتیجه است که هرچند کوچک زیباست و بزرگ قدرتمند ولی همکاری این دو بسیار اثربخش خواهد بود.

– فصل بیست و یک: نهادی برای توسعه

در این بخش ضمن بررسی اهمیت نهادسازی برای توسعه به معرفی نهاد مرکز توسعه کسب‌وکار خواهیم پرداخت. این نهاد متولی اجرای طرح توسعه زیست‌بوم کارآفرینی در شهربابک بود و بر اساس دستاوردهای آن پروژه، چارچوب کلی و شرح وظایف این نهاد مورد بررسی قرار گرفته است.

در انتهای این بخش نیز به نتایج حاصل از طرح تحقیقاتی ارزیابی شاخص‌ها و تأثیرات حضور معین‌های اقتصادی در استان کرمان و وضعیت شهرستان شهربابک خواهیم پرداخت.